Umedjon Nazirxujayev

39

Android Developer

O'tgan darsda sizga Android Studio Layout Editor-dan layout yaratish uchun qanday foydalanishni o'rgatgandim. Bu darsda shu mavzuni davom etamiz.

O'tgan darsda Layout Editor - ni ochishni o'rgangandik:

EditText qo'shish.

EditText - ni qo'shish uchun quyidagilarni ketma-ket bajaring:

1) Birinchidan, tartibda mavjud bo'lgan narsalarni olib tashlashingiz kerak. Component Tree panelidagi TextView tugmachasini bosing va keyin klaviaturadagi Delete(Del) tugmasini bosing:

2) Palette panelida mavjud text elementlarini ko'rish uchun Text tugmasini bosing:

3) Plain Text - ni dizayn muharriri(design editor)-ga torting va layout-ning yuqori qismiga qo'ying. Bu oddiy matn kiritishni qabul qiladigan EditText vidjeti:

4) Dizayn editor - dagi ko'rinishni bosing. Endi ko'rinish o'lchamini o'zgartirishingiz yoki boshqa ishlarni qilishingiz mumkin:

Yaxshi ishlash uchun muharrirni kattalashtirishni xohlashingiz mumkin. Buning uchun Layout Editor-ning asboblar panelidagi Zoom tugmalaridan foydalaning:

5) Anchorni yuqori tomondan bosing va ushlab turing, uni maketning yuqori qismiga o'tguncha yuqoriga torting va keyin qo'yib yuboring. Bu cheklov: u belgilangan standart chegarani cheklaydi. Bu holatda, biz uni maket(layout)ning yuqori qismidan 16 dp - ga o'rnatganmiz:

Endi maketning chap qismiga o'tguncha torting va keyin qo'yib yuboring:

Button(Tugma) qo'shish.

1) Palette panelida Buttons tugmachasini bosing:

2) Button - ni dizayn muharriri(design editor)-ga torting va layout-ning yuqori qismi o'ng tomonga qo'ying:

3) Button - ning chap tomonidan EditText - ning o'ng tomoniga cheklov yarating:

4) Ko'rinishlarni gorizontal tekislash uchun matnlar o'rtasida bog'liqlikni yarating. Buni amalga oshirish uchun Button-ni bosib, o'ng tugmani bosing va keyin Show Baseline -ni tanlang. Keyin Button-ni anchor(langar) paydo bo'ladi. Ushbu langarni bosing va ushlab turing, so'ng uni qo'shni matn maydonida paydo bo'ladigan asosiy langar(anchor)ga torting:

Bularni aniqroq qilib tushuntiraman. Button va EditText ichidagi matnlar gorizontal tekis ravishda bo'lib qoladi. Yana bir misol, orqaga qaytib, Button-ni pastroqqa siljitib, 4 - isni qaytadan bajaramiz:

Keyingi maqolamda(darsda) bu darsni davom etamiz va men yangi ma'lumotlarni berib boraman.

"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI ZABT ETING! 

Ushbu darsda sizga Android Studio Layout Editor-dan layout yaratish uchun qanday foydalanishni o'rgataman. Keyingi darsda esa bu haqida ko'proq ma'lumot berib o'taman. 

Android ilovasi uchun foydalanuvchi interfeysi (UI) layouts va widgets ierarxiyasi sifatida qurilgan. Layoutlar - bu ViewGroup obyektlari, ularning bola(child) views-i ekranda qanday joylashishini boshqaruvchi konteynerlar. Vidjetlar(Widgets) - bu View ob'ektlari, tugma va matn kabi foydalanuvchi interfeysi komponentlari.

Android ViewGroup va View sinflari uchun XML - ni taqdim etadi, shuning uchun sizning interfeysingizning ko'p qismi XML fayllarida aniqlanadi. Ammo, sizga XML yozishni o'rgatish o'rniga, ushbu va keyingi darslarda sizga Android Studio-ning Layout Editor-dan foydalanib maket(layout) yaratishni ko'rsataman. O'zingizning maket(layout)ingizni yaratish uchun ko'rinishlarni sudrab tashlaganingizda Layout Editor tahrirlovchisi sizga XML kodini o'zi o'zgartiradi.

Layout Editor-ni ochish.

Quyidagilarni ketma-ket bajaring:

1) Project oynasida app > res > layout > activity_main.xml - ni oching.

2) Layout Editor-ga joy ajratish uchun Project oynasini yashiring. Buning uchun View > Tool Windows > Project -ni tanlang yoki shunchaki Android Studio ekranining chap qismidagi Project tugmasini bosing.

3) Design yorlig'ini bosing.

4) Select Design Surface - ni bosing va Blueprint - ni tanlang.

5) Layout Editor-ning asboblar panelidagi Show - ni bosing va Show All Constraints belgilanganligiga ishonch hosil qiling.

6) Autoconnect o'chirilganligiga ishonch hosil qiling. Autoconnect o'chirilgan bo'lsa, quyidagicha bo'ladi:

7) Asboblar panelidagi Default Margins tugmachasini bosing va 16-ni tanlang. Agar kerak bo'lsa, keyinchalik har bir ko'rinish uchun chegaralarni sozlashingiz mumkin.

8) Asboblar panelidagi Device for Preview - ni bosing va 5.5, 1440 × 2560, 560 dpi (Pixel XL) - ni tanlang.

Sizning Layout Editor-ingiz endi quyidagidek ko'rinadi:

Pastki chap tomondagi Component Tree paneli ko'rinishlarning ierarxiyasini ko'rsatadi. Bizni holatda, ildiz ko'rinishi ConstraintLayout bo'lib, u faqat bitta TextView ob'ektini o'z ichiga oladi.

ConstraintLayout haqidagi bergan havolamda ma'lumotlar ingliz tilida berilgan. Agar ingliz tilini tushunmasangiz, keyingi darslarimizdan birida ConstraintLayout haqida ko'proq ma'lumot berib o'taman.

Keyingi maqolamda(darsda) ilovamizga EditText va Button qo'shishni o'rgataman va yangi ma'lumotlarni berib boraman.

"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI ZABT ETING! 

Avvalgi darsda biz "Hello, world!" ko'rsatadigan Android dasturini yaratdik. Endi dasturni haqiqiy qurilmada yoki emulyatorda ishlatishimiz mumkin.

Ilovani haqiqiy qurilmada ishga tushirish.

Quyidagilarni ketma-ket bajaring:

1) USB kabel orqali qurilmangizni(telefoningizni) kompyuteringizga ulang. Agar siz Windows-da ishlayotgan bo'lsangiz, qurilmangiz uchun tegishli USB drayverini o'rnatish kerak bo'lishi mumkin. Bu haqida "Bir million o'zbek dasturchilari" loyihasidagi sinfxonangizda to'liq ma'lumot berilgan. Shuning uchun ikkinchisiga o'tamiz.

2) Telefoningizning Developer options(Параметры разработчика) oynasida USB debugging(Отладка USB)-ni yoqish uchun quyidagi amallarni bajaring:

• Telefoningizning Settings(Настройки) -sini oching.
• Agar qurilmangiz Android v8.0 yoki undan yuqori versiyasi bo'lsa, System(Система)-ni tanlang. Aks holda, keyingi bosqichga o'ting.
• Pastga o'ting va About device yoki About phone(Об устройстве)-ni tanlang.
• Pastga o'ting va Build number(Номер сборки) - ni 7 marta bosing.
• Orqaga (oldingi oynaga) qayting, pastki qismga o'ting va Developer options(Параметры разработчика, o'zbekchasiga - "Ishlab chiqaruvchi opsiyalari") ga kiring.
• Developer options oynasida USB debugging(Отладка USB)-ni toping va yoqib qo'ying.

3) Android Studio-da, asboblar panelidagi Run/debug configurations menyusidan o'z ilovangizni tanlang.

4) Asboblar panelida target device menyusi-dan ilovangizni ishga tushirishni xohlagan qurilmani tanlang.

5) Run - ni bosing.

Biroz vaqt kutib turing.

Android Studio ilovangizni ulangan qurilmangizga o'rnatadi va ishga tushiradi. Endi "Hello, world!" qurilmangizdagi dasturda ko'rinadi.

Ilovani emulyatorda ishga tushirish.

Ilovani emulyatorda ishlatish uchun quyidagilarni bajaring:

1) Android Studio-da, emulyator sizning ilovangizni o'rnatish va ishlatish uchun ishlatishi mumkin bo'lgan Android Virtual Device (AVD) yarating.

2) Android Studio-da, asboblar panelidagi Run/debug configurations menyusidan o'z ilovangizni tanlang.

3) Target device menyusi-dan o'zingizning ilovangizni ishlatmoqchi bo'lgan AVD-ni tanlang.

4) Run - ni bosing.

Biroz vaqt kutib turing.

Android Studio dasturni AVD-ga o'rnatadi va emulyatorni ishga tushiradi. Siz endi "Hello, world!"-ni emulyatorda ko'rasiz.

Keyingi maqolamda(darsda) oddiy foydalanuvchi interfeysini yaratishni o'rgataman va yangi ma'lumotlarni berib boraman.

"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI ZABT ETING! 

   Ushbu darsda sizga Android Studio bilan yangi Android ilovasini qanday yaratishni ko'rsataman va ilovadagi ba'zi fayllarni tavsiflab beraman. 

   Yangi Android ilovangizni yaratish uchun quyidagi amallarni bajarishingiz kerak:

   1) Android Studio-ning so'nggi versiyasini o'rnating.

       Buni tushuntirib berishni hojati yo'q. "Bir million o'zbek dasturchilari" loyihasidagi sinfxonangizda Android Studio-ni o'rnatish haqida kerakli maslahatlar berilgan.

   2) Welcome to Android Studio oynasida Start a new Android Studio project -ni bosing.

       Agar sizda allaqachon ilova ochilgan bo'lsa, File > New > New Project -ni tanlang.

   3) Select a Project Template oynasida Empty Activity -ni tanlang va Next tugmasini bosing.

   4) Configure your project oynasida quyidagilarni bajaring:

       - Name maydoniga "Mening birinchi ilovam" deb kiriting.

       - Package name maydoniga "com.example.android.meningbirinchiilovam" deb kiriting. (Bu aslida avtomatik ravishda yoziladi, o'zgartirmasangiz ham bo'laveradi. Agar o'zingizning saytingiz bo'lsa teskari tomondan yozib qo'ysangiz ham bo'ladi. Masalan, uz.uzbekcoders.meningbirinchiilovam)

       - Agar siz ilovani boshqa papkaga joylashtirmoqchi bo'lsangiz, uning Saqlash (Save)  joyini o'zgartiring.

       - Language menyusidan Java yoki Kotlin -ni tanlang.

       - Minimal SDK maydonida sizning ilovangizni qo'llab-quvvatlaydigan Android-ning eng past versiyasini tanlang. Maslahatim API 15: Android 4.0.3 (IceCreamSandwich) -ni tanlang.

       - Agar sizning ilovangiz eski kutubxonani qo'llab-quvvatlashni talab qilsa, Use legacy android.support libraries katakchasiga belgi qo'ying. Hozirgi darsimizda bu shart emas. 

       - Finish tugmachasini bosing.

   Biroz vaqtdan so'ng Android Studio-ning asosiy oynasi paydo bo'ladi.

   Endi eng muhim fayllarni ko'rib chiqamiz.

   Birinchidan, Project oynasi ochiq ekanligiga ishonch hosil qiling (View > Tool Windows > Project -ni tanlang). Android view-si ushbu oynaning yuqori qismidagi ochiladigan ro'yxatidan tanlangan. Keyin quyidagi fayllarni ko'rishingiz mumkin:

   app > java > com.example.android.meningbirinchiilovam > MainActivity

   Bu asosiy faoliyat (activity). Bu sizning ilovangiz uchun kirish nuqtasi. Ilovangizni yaratishda va ishga tushirishda tizim ushbu Activity-ning nusxasini ishga tushiradi va uning joylashishini yuklaydi.

   app > res > layout > activity_main.xml

   Ushbu XML fayli faoliyatning foydalanuvchi interfeysi (UI) tartibini belgilaydi. Unda "Hello, world!" matni bilan TextView elementi mavjud.

   app > manifests > AndroidManifest.xml

   Manifestli fayl ilovaning asosiy xususiyatlarini tavsiflaydi va uning har bir tarkibiy qismini belgilaydi. Manifest fayli haqida keyingi darslarda ko'proq ma'lumotga ega bo'lasiz.

   Gradle Scripts > build.gradle

   Ushbu nomga ega ikkita fayl mavjud: biri loyiha uchun "Project: Mening birinchi ilovam" va bittasi dastur moduli uchun "Module: app". Har bir modulning o'z build.gradle fayli mavjud, ammo hozirda ushbu loyihada faqat bitta modul(module) mavjud. Bu haqida keyingi darslarimizda yana ma'lumot berib o'taman.

   Keyingi darsda ilovani ishga tushirishni o'rgataman va yangi ma'lumotlarni berib boraman.

"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI ZABT ETING! 

   Men Umedjon Nazirxujayev bugundan boshlab sizlarga Android Studio-da dastur tuzish, Android Studio-ning ko'plab komponentalari haqida ma'lumot beraman, dasturlar tuzishni o'rgataman va kerakli maslahatlarni berib boraman. Bu darslar "Bir million o'zbek dasturchilari" loyihasidagi darslarga qo'shimcha sifatida berib boriladi. Ya'ni, loyiha ishtirokchilarining bilimini yanada oshirish uchun! Hammaga omad! Endi biz o'zbeklar ham dasturchilik sohasida yangi marralarni zabt etishimiz kerak! 

   Hozir va keyingi bir nechta darslarda oddiy Android dasturini qanday yaratishni o'rganasiz. Keyinroq murakkab Android dasturini qanday yaratishni o'rganasiz. Ya'ni har darsda murakkablashib boradi. Birinchidan, siz Android Studio bilan "Hello, world" loyihasini yaratishni va uni ishga tushirishni o'rganasiz. Keyin siz foydalanuvchi ma'lumotlarini qabul qiladigan va uni namoyish qilish uchun ilovadagi yangi ekranga o'tadigan dastur uchun yangi interfeys yaratasiz.

   Ishni boshlashdan oldin Android ilovalari haqida ikkita asosiy tushuncha mavjud: ular bir nechta kirish nuqtalarini qanday taqdim etishlari va turli xil qurilmalarga qanday moslashishlari.

   1) Ilovalar bir nechta kirish nuqtalarini taqdim etadi:

       Android dasturlari alohida-alohida chaqirilishi mumkin bo'lgan komponentlarning kombinatsiyasi sifatida qurilgan. Masalan, activity - bu foydalanuvchi interfeysini (UI) ta'minlaydigan dastur tarkibiy qismlarining bir turi.

       "Main" activity foydalanuvchi sizning ilovangiz ikonkasini bosganda (ilovangiz ishga tushganda) boshlanadi. Shuningdek, siz foydalanuvchini boshqa joydan, masalan, xabarnomadan yoki hatto boshqa ilovadan qilingan faoliyatga yo'naltirishingiz mumkin.

       Boshqa komponentlar sizning ilovangizga interfeyssiz fon vazifalarini bajarishga imkon beradi.

       Birinchi dasturni yaratganingizdan so'ng, boshqa dastur komponentlari haqida ko'proq ma'lumotni keyingi darslarimizda olishingiz mumkin.

   2) Ilovalar turli xil qurilmalarga moslashadi:

       Android turli xil qurilmalar uchun turli xil resurslarni taqdim etishga imkon beradi. Masalan, siz turli xil ekran o'lchamlari uchun turli xil tartiblarni yaratishingiz mumkin. Tizim joriy qurilmaning ekran o'lchamiga qarab qaysi tartibni ishlatishini aniqlaydi.

       Agar sizning ilovangizning biron bir xususiyati kameraga o'xshash qo'shimcha qurilmalarga muhtoj bo'lsa, siz ishlayotgan vaqtda ushbu qurilmaga ega yoki yo'qligini so'rashingiz mumkin, agar kerak bo'lmasa tegishli funktsiyalarni o'chirib qo'yishingiz kerak. Siz Google Play ilovani qurilmalarsiz o'rnatishiga yo'l qo'ymasligi uchun siz o'zingizning ilovangizga ba'zi qo'shimcha qurilmalarni talab qilishini belgilashingiz mumkin.

       Birinchi dasturni yaratganingizdan so'ng, qurilmaning konfiguratsiyasi haqida ko'proq ma'lumotni keyingi darslardan olasiz.

   Ushbu ikkita asosiy tushunchani hisobga olgan holda, birinchi dasturni yaratish uchun keyingi darslarni kuzatib boring.

   Keyingi darsimizda Android Studio-da dastur yaratishni boshlaymiz!

"ONE MILLION UZBEK CODERS" BILAN YANGI MARRALARNI ZABT ETING!